طرّاحی و معماری وب ۲.۰ بر پایهٔ مشارکت‌ها، همکاری‌ها، و تعاملات (interactions) انسانها، ماشین‌ها، نرم‌افزار، و عامل‌های هوشمند با یکدیگر استوار است.وب ۱.۰ بسیار محدودتر و ساده‌تر بود، و تنها تعدادی نسبتاً اندک از مؤسّسات گوناگون، دانشگاه‌ها، مراکز تبلیغاتی و غیره به ایجاد مطلب و محتوا بر روی آن مبادرت می‌نمودند. این، در حالی بود که کاربران در وب ۱.۰ تنها امکان دسترسی به اطّلاعات موجود و استفاده از آنها را داشتند و نه توان ایجاد و یا تغییر را. در وب ۲.۰، کاربران قادرند خود به ایجاد و خلق محتوا اقدام نمایند، آن را ساماندهی و تنظیم کنند، دیگران را در اطّلاعات و داشته‌های خود شریک و سهیم سازند، و یا به انتقاد و تغییر بپردازند.[ویکی پدیا]
پس از گذشت چندین سال از مطرح کردن معماوی وب ۲.۰ بر روی اینترنت کم کم این سوال در حال شکل گرفتن است که آیا ما اکنون در حال آماده شدن برای وب ۳٫۰ که عصر جدید از اینترنت هستیم؟ و یا اینکه استفاده از وب ۳٫۰ باعث ایجاد یک تغییر انقلابی در اینترنت میشود یا خیر؟در ادامه برخی از موضوعات را بیشتر بررسی میکنیم.
ابتدا قبل از اینکه در مورد وب ۳٫۰ و دیگر مزایای آن صحبت کنیم بهتر است نگاهی اجمالی به برخی از ویژگی های اصلی وب ۲٫۰ بیاندازیم.
وب ۲.۰
چگونه وب ۲.۰ از وب ۱٫۰ پیشرفته تر است؟ در حالی که وب ۱٫۰ همانند مخزنی از اطلاعات بود اما وب ۲.۰ بیشتر بر روی تعامل و ارتباط میان کاربران وب از طریق رسانه های اجتماعی تاکید میکند،شبکه های نظیر Facebook, Twitter و LinkedIn چند نمونه بارز از این نوع شبکه ها هستند که با ایجاد لینک های قوی اجتماعی و حرفه ای در بین کاربران وب دسترسی و متصل شدن اشخاص به منابع و کسانی که در همان حرفه،فرهنگ و اجتماع مورد نظر آنها قرار دارند را بسیار ساده و راحتر نمودند.
وب ۲٫۰ تا حد زیادی اشتراک گذاری محتوا از طریق وبلاگ ها و پلت فرم های مانند یوتیوب را تهسیل بخشید،همچنین افزایش تعامل با محتوای صفحات وب به کاربران اجازه می دهد تا با بازدید از صفحات وب اطلاعات مورد نیاز خود را بدست آورند،یک نمونه بارز از این نوع پایگاه دانش دایره المعارف ویکی پدیا است که با مفهوم نمایش اطلاعات به بازدید کننده،به اشتراک گذاری و ویرایش آن تاسیس شد.
با پیشرفت فناوری در تلفن های همراه، گوشی های هوشمند، تبلت ها و کنسول های بازی و قابلیت استفاده از اینترنت بر روی این دستگاه ها در خانه،دانشگاه،محیط کار و.. عملا وب بیش از پیش به اشخاص نزدیکتر شد و اکنون اشخاص براحتی میتوانند از طریق مودم و اتصلاتی نظیر WiFi با گجت خود به اینترنت و وب متصل شوند.
شاید بتوان گفت که مهم ترین قابیلت کلیدی وب ۲.۰ بیشتر و بهتر شدن اتصال کاربران وب با یکدیگر است اما در این میان کاهستی هایی نیز وجود دارد به طور مثال یکی از ضعف های وب ۲.۰ بی توجه ای نسبت به جستجو آنلاین میباشد،در حال حاضر نیز یکی از پارمترهای اصلی جستجو آنلاین بر اساس شناخت کلمات کلیدی است.کارشناسان اینترنت معتقدند که بهبود در دقت و شخصی سازی در نتایج جستجو آنلاین یکی از ویژگی های اصلی وب ۳٫۰ خواهد بود.
وب ۳٫۰
نگاهی کلی به وب ۳٫۰
وب ۳٫۰ مرحله و نسخه جدید از آینده وب جهان‌گستر است. از عبارت وب ۳٫۰ برای توضیح و معرفی نسل سوم وب استفاده میشود. وب ۳٫۰ همانند وب ۲٫۰ در پی آن است تا در اینترنت نوآوری ایجاد نماید. منظور از نسخه‌بندی وب، این نیست که وب را شرکت خاصی در نسخه‌های متعدد منتشر میسازد؛ بلکه نسخه‌بندی وب برای بیان نسل‌های مختلفی که وب پشت سر می‌گذارد، استفاده میشود. بسیاری بر این باورند که فناوری‌های پدیدآمده جدید مانند وب معنایی در دستور کار وب ۳٫۰ قرار خواهد گرفت. نظریه‌های دیگر براین باورند که نرم‌افزارهای تحت وب ۳٫۰ موجب استفاده از اینترنت پرسرعت در میان مردم خواهد شد.
نماهایی از پدیدآورندگان
در ماه می‌سال ۲۰۰۶، تیم برنرز لی مخترع وب توضیح داد:
مردم مدام از من می‌پرسند وب ۳٫۰ چیست؟ من فکر می‌کنم شاید اگر ما یک پوشش تصویری از گرافیک برداری مقیاس‌پذیر داشته باشیم و همانند وب ۲٫۰ مفاهیم را روی آن پیاده کنیم، درک پدیده وب ۳٫۰ آسان خواهد بود.
در سال ۲۰۰۷، اریک اشمیت درباره وب ۳٫۰ توضیح داد:
وب ۲٫۰ برای خالقان آن یک راه بازاریابی است، اما برای درک مفهوم وب ۳٫۰ باید ابتدا خودآن پدید آید. اما اگر بخواهم حدس بزنم که وب ۳٫۰ چیست، می‌گویم راه جدیدی برای ساختن برنامه‌های تحت وب است. پیش بینی من این است که وب ۳٫۰ راه‌های جدیدی برای تولید برنامه پیش رو خواهد داشت. تعداد زیادی از مشخصات هستند: برنامه‌ها نسبتا کوچک و کم حجم خواهد شد، داده‌ها با صورت توده‌ای خواهند بود، نرم‌افزارها قابلیت اجرا روی هر سیستمی را خواهند داشت، برنامه‌ها بسیار سریع و قابل انعطاف خواهند بود.[ویکی پدیا]
در اوائل سال ۲۰۱۱، تام جنکینز، رئیس اجرایی متن باز توضیح داد:
حدس میزنم که شاید تنها دو سال با وب ۳٫۰ فاصله داریم.
شخصی سازی و وب معنایی، از ویژگی های کلیدی است که بسیاری از کارشناسان اینترنت توافق دارند که مرکز به وب ۳٫۰ را تشکیل خواهد داد.
شخصی سازی
بسیاری از اشخاص بر این باورند که وب ۳٫۰ به ساختار هوشمندانه ای تبدیل خواهد شد که در عمق خود یک پروفایل شخصی برای هر کاربر وب میسازد،به عنوان مثال استفاده از سابقه جستجوی کامل هر وبگرد،تا حد زیادی باعث بهبود دقت و ارتباط از نتایج جستجو میشود و به طور هوشمندانه نتایج بدست آمده با علایق کاربر و سابقه جستجوی قبلی آن مطابقت دارد.
و این بدین معناست که در یک وب سایت دو کاربر مختلف با وارد کردن عبارت جستجو یکسان،نتایج متفاوت بر اساس پروفایل شخصی خود را دریافت میکنند. به طور خلاصه، وب ۳٫۰ در یک روش مشابه به یک دستیار شخصی مجازی میماند که با استفاده از اطلاعات ورود و خروج کاربران به وب سایت ها و.. قادر به ایجاد پیشنهادات آگاهانه بر اساس یک پایگاه دانش است.
به عنوان مثال سایت هایی مانند آمازون با استفاده از فرم هایی بر اساس همین موضوع به مصرف کنندگان خود بر اساس جستجو قبلی و تاریخ خرید، پیشنهاداتی میکند. برنامه های وب ۳٫۰ به مراتب بیشتر فنی پیشرفته میشوند و با کشیدن اطلاعات از کل وب،یک پرتره از کاربر وب ایجاد خواهند کرد،در حالی که وب ۲٫۰ کاربران وب رابه یکدیگر متصل میکرد، وب ۳٫۰، کاربران وب را هوشمندانه با استفاده از اطلاعات در اینترنت و پایگاه دانش به یکدیگر متصل میکند.
وب معنایی
وب معنایی یا وب معنی‌نگر(به انگلیسی: Semantic web) را میشود فضایی جهانی از جنس محاسبات هوشمند ماشینی تصوّر کرد که در آن تمامی کتاب‌ها، کتاب‌خانه‌ها دانشها، دانش‌نامه‌ها و دانشگان‌ها (پایگاه‌های دانش – Knowledge bases) به صورتی معنی‌گرا و با توانایی درک مفهومی همدیگر در کنار هم قرار خواهند گرفت. آقای تیم برنرز لی، که معروف به پدر وب است، آیندهٔ وب را بصورتی بیان کرده که بر خلاف وب کنونی فقط توسط انسانها قابل فهم نباشد بلکه توسط ماشین ها نیز قابل درک و پردازش است.ایده وب معنی‌نگر نیز از همین نکته منشا می‌گیرد.
در زیر سه تعریف مختلف از وب معنی‌نگر ارائه شده است:
پروژه‌ای با هدف ایجاد رسانه‌ای جهانی برای رد و بدل کردن اطلاعات بصورتی که برای کامپیوتر قابل فهم و پردازش باشد.
وب معنی‌نگر، شبکه‌ای از اطلاعات در مقیاس جهانی است به نحوی که پردازش آنها توسط ماشین ها به سادگی امکان پذیر است.
وب معنی‌نگر شامل داده‌های هوشمند وب است که توسط ماشین ها قابل پردازش است.
هر چند نزدیکی به تحقّقّ ایجاد چنان فضایی محتاج پیشرفت‌هایی جدید و کلّی‌نگرانه در بسیاری از زمینه‌های مهندسی، ریاضی، هوش مصنوعی، و به ویژه در زبان‌شناسی، فلسفه، و بسیاری از معارف دیگر انسانی خواهد بود، گام‌های اوّلیّه در این سمت برداشته شده است.[ویکی پدیا]
وب معنایی قادر به درک محتوای وب در زمینه معنایی کامل خود را داراست این بدین معنی است که با استفاده از عوامل نرم افزار جملات نمایش داده شده از نتایج جستجو کامل و واضح تر خواهند شد.فرهنگ برچسب وب ۲٫۰ با روشی مشابه این موضوع کار می کند، اما وب معنایی با استفاده از برنامه های پیشرفته،تجزیه و تحلیل و مقایسه،نتایج جستجو بسیار هوشمندانه تری ارائه میکند.
محلی سازی نتایج جستجو
یکی دیگر از ویژگی های بسیار مورد بحث وب ۳٫۰ محلی سازی کامل نتایج جستجو می باشد.با توسعه فناوری GPS به احتمال زیاد نتایج جستجو با مقایسه جامع از نتایج جستجوی شخصی هر کاربر و بر اساس محل دقیق جغرافیایی آن شخص نمایش داده میشود.مثالا با ترکیبی از نقشه گوگل و بررسی رستورانها،کاربران قادرند براحتی نزدیک ترین رستوران مطابق با علایق شخصی و محل زندگی خود پیدا کنند.
براحتی قابل تشخیص است که ویژگی های تبلیغاتی نیز در آینده به عنوان مرکز و اشکال اولیه وب ۳٫۰ وجود خواهند داشت.
وب ۴٫۰ و آینده
چه چیزی فراتر از وب ۳٫۰ در انتظار کامپیوتر هاست؟ بسیاری از کارشناسان اینترنت معتقدند که جهان مجازی،با استفاده از چیزی شبیه به معماری سه بعدی به عنوان پیشرفته و گسترده ترین محیط های انبوه بازی های چند نفره آنلاین تبدیل خواهد شد که این موضوع نقش بسیار مهمی در آینده ما بازی میکند.
به عنوان مثال بازهایی شبیه به بازی اینترنتی Second Life با تخصیص دادن مسائلی همچون نمایه و ارتقا حضور مجازی،خرید و فروش واقعی املاک مجازی و.. برای کاربران،میتواند یک دنباله هیجان انگیز از محیط اینترنت را به ما ارائه دهد.
به نظر شما چقدر طول میکشد که که کاربران با یک جفت عینک های ۳D وارد یک مغازه مجازی شوند،کالای مورد نظر خود را انتخاب و خریداری کنند و یا حتی با نمایه مجازی دیگر کاربران نیز در مورد خرید خود مشورت کنند؟
در پایان
با وجود اینکه بسیاری از آنچه که در مورد وب ۳٫۰ و وب ۴٫۰ گفته شد هنوز در مرحله حدس و گمان است،اما بدون شک این نوع معماری و تکنولوژی های دوره ای هیجان انگیز تر را برای اینترنت به ارمغان می آورند.
آیا تعامل ما با اطلاعات یک انقلاب واقعی را پدید می آورد؟در حال حاضر ،کاربران وب در سراسر جهان باید صبر کنند تا ببینید که آیا پیش بینی ها برای وب ۳٫۰ و ۴٫۰ تحقق می یابد،یا اینکه آیا واقعیت های فاز بعدی وب بیش از حد تصورات و انتظارات است؟
ویرایش،ترجمه و گردآوری:انزل وب
سلام
نوشته خوبی است٬ ممنون