امروزه کلمه پلتفرم بسیار شنیده می شود. آیا می دانید پلتفرم چیست و چه استفاده هایی از آن می شود؟ با ما در انزل وب همراه باشید تا شما را با معنا و مفهوم پلتفرم (Platform) آشنا کنیم و دریابیم دقیقا چه سرویس هایی را می توان پلتفرم خواند.
معنی پلتفرم نرم افزاری در دنیای کامپیوتر و دیجیتال چیست؟
What is The Meaning Of Platform in Tech World
به زبان ساده پلتفرم به معنای بستری برای ایجاد و اجرای سایر اجزای یک سیستم می باشد. یکی از زمینه هایی که در آن پلتفرم نقش بسیار مهمی را ایفا می کند، دنیای کامپیوتر و فناوری های مرتبط با آن است. در دنیای IT پلتفرم یعنی یک فضا که اجازه اجرای دیگر اجزا در یک چهارچوب مشخص را می دهد. پلتفرم می تواند سخت افزاری یا نرم افزاری باشد. در ادامه به تفکیک راجع به هر کدام توضیحاتی خدمت شما ارائه می کنیم. اگر به دنبال تعریف و بررسی سایر فناوری های روز مثل بلاکچین هستید، مطلب بلاکچین چگونه کار می کند را مطالعه بفرمایید.
پلتفرم سخت افزاری کامپیوتر چیست؟
پلتفرم سخت افزاری به مجموعه ای از قطعات سخت افزاری گفته می شود که هنگام کار با یکدیگر می توانند نرم افزار یا نرم افزار هایی را به اجرا در بیاورند. در واقع در اینجا سخت افزار بستری برای اجرای نرم افزار می باشد. در ابتدا سخت افزارها می توانستند تعداد محدودی ( و حتی فقط یک) نرم افزار را اجرا کنند اما پس از ساخت سیستم عامل ها، سخت افزار به نوعی بستر برای اجرای سیستم عامل تبدیل شد.
از مشهورترین پلتفرم های سخت افزاری که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند می توان اینتل X86، مکینتاش و معماری ARM را نام برد. سه پلتفرم ذکر شده به ترتیب برای اجرای سیستم عامل های رایانه ها، سیستم عامل Mac OS اپل و سیستم عامل های تلفن های هوشمند به کار برده می شوند. با این روش نوع دیگری از پلتفرم ها به نام پلتفرم نرم افزاری پدید آمد که در بخش بعدی راجع به آن ها توضیحاتی خواهیم داد.
مفهوم پلتفرم نرم افزاری کامپیوتر
پلتفرم نرم افزاری در واقع یک نرم افزار بسیار بزرگ و وسیع است که بر روی پلتفرم سخت افزاری اجرا می شود و اجازه می دهد نرم افزار های مختلفی در آن فعال شوند. تفاوت پلتفرم و سیستم عامل را می توان این گونه توصیف کرد که سیستم عامل ها در واقع بزرگترین پلتفرم های نرم افزاری هستند. در واقع سیستم عامل اجازه می دهد کاربر بر حسب نیاز خود برنامه ها (نرم افزارها) مختلف را به اجرا در آورد و به نوعی باعث انعطاف سیستم می شود. در سوی دیگر برنامه نویسان نیز می توانند برای یک پلتفرم نرم افزاری برنامه ها و نرم افزار های مختلفی (در یک چهارچوب کلی) بسازند. سیستم عامل ویندوز و اندروید را می توان محبوب ترین پلتفرم های فعلی نامید. همچنین سیستم عامل ها را می توان رابط بین نرم افزار ها و سخت افزار در نظر گرفت به طوری که سیستم عامل باعث می شود کاربر بتواند بر روی حافظه و دیگر اجزای پلتفرم سخت افزاری تغییرات ایجاد کند.
علاوه بر سیستم عامل، مرورگر های اینترنتی را نیز می توان یک پلتفرم در نظر گرفت. زیرا این نرم افزار ها اجازه می دهند برنامه های کوچک تر در آنها فعالیت کنند. یکی دیگر از ابعاد شناخت پلتفرم های نرم افزاری قابلیت توسعه نرم افزاری آن توسط برنامه نویسان دیگر است. به این صورت که دولوپر ها می توانند در چهار چوب تعیین شده در پلتفرم، آن را توسعه و بسط دهند.
Cross-Platform و Multi-Platform چیست و چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
استاندارد های جدیدی وضع شده است که به کمک رابط ها و به اصطلاح عامه تبدیل های خاصی می توان نرم افزار هایی ساخت که روی چند پلتفرم متفاوت قابل اجرا هستند، به این دسته از نرم افزار ها Cross-Platform یا چند سکویی و Multi-Platform یا چند پلتفرمی می گویند. به عنوان مثال سیستم Django (جنگو) ابزاری قدرتمند است که می تواند یک وب سایت، نرم افزار اندروید (apk.) و نرم افزار iOS تولید کند.
یکی از بخش های جالب و مخفی وب، دارک وب می باشد. اگر می خواهید بیشتر در مورد دارک وب و نحوه کار آن آشنا شوید، پست دارک وب چیست را از دست ندهید.
معرفی چند پلتفرم بزرگ و معروف دنیای کامپیوتر
پلتفرم ها با هم متفاوت اند و هر کدام در زمینه خاصی فعالیت می کنند و برای هدف خاصی ساخته شده اند. موتور جستجوی گوگل، اندروید، آمازون، فیس بوک، اوبر و … همگی پلتفرم هایی هستند که زمینه فعالیت متفاوتی با یکدیگر دارند. ساخت و نحوه درآمدزایی پلتفرم بسیار مهم می باشد. برای آشنایی با چند دسته از پلتفرم ها، به موارد زیر توجه کنید.
Utility Platforms: این نوع پلتفرم ها با ارائه خدمات مفید کاربران بسیاری را جذب خود می کنند. برای مثال موتور جستجوی گوگل یکی از همین نوع پلتفرم هاست. گوگل با ارائه یک موتور جستجوی بسیار قوی کاربران را به سمت استفاده رایگان از آن جذب می کند. زمانی که تعداد کاربران به میزان کافی رسید حال زمان ورود نوع دیگری از کاربران است. کاربران نوع دوم کسانی هستند که می خواهند به سایر کاربران بر حسب تمایلات و علاقمندی هایشان تبلیغات هدفمند نمایش دهند. در واقع گوگل از سفارش دهندگان تبلیغات درآمد زایی می کند. البته باید توجه داشت که فاز دوم درآمد زایی نباید مانع از ارائه سرویس رایگان و مفید اولیه شود زیرا در این صورت سیستم دچار افت و چه بسا به سمت نابودی می رود.
Technology Platforms: پلتفرم هایی نظیر وب سرویس آمازون، مایکروسافت آژور و … از این نوع پلتفرم ها می باشند. در این نوع، تکنولوژی به طور مستقیم برای استفاده عموم کاربران در نظر گرفته نمی شود بلکه خدمات خاصی به شرکت های دیگر ارائه می شود که آنها با عموم کاربران سرو کار دارند. این پلتفرم ها طوری طراحی می شوند که استفاده از آنها برای شرکت های دیگر مفید و مقرون به صرفه باشد و در کنار آن از یک تکنولوژی برتر مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و … سود ببرند. برای مثال سایت نتفلیکس (Netflix) یک سرویس ارائه دهنده فیلم و سریال می باشد که از وب سرویس آمازون استفاده میکند. شرکت آمازون با اجاره بخشی از سیستم وب سرویس خود به نتفلیکس از آن درآمد زایی میکند و در مقابل نتفلیکس نیز می تواند از امکانات بسیاری در زمینه ارائه خدمات به کاربران استفاده کند.
Computing Platforms: این نوع پلتفرم ها تفاوت بسیار آشکاری با Technology Platforms دارند. در واقع در این سیستم بستری محیا می شود که برنامه نویسان و توسعه دهندگان شخص ثالث (خارج از شرکت ارائه دهنده پلتفرم) برای کاربران پلتفرم برنامه بنویسند و استفاده از آن را برای عموم جذاب تر کنند. برای مثال سیستم عامل اندروید یکی از این نوع پلتفرم هاست. با فراهم آوردن بستری (مانند تولید ابزار برنامه نویسی برای اندروید و آموزش و پشتیبانی آنها) این زمینه را برای برنامه نویسان دیگر فراهم می آورد تا برنامه های مفیدی برای سیستم عامل اندروید تولید کنند که استفاده از آن برای عموم مردم کاربردی تر شود و کاربران بیشتری به آن جذب شوند. امروزه این نوع پلتفرم ها یک فروشگاه اینترنتی برای ارائه نرم افزار برنامه نویسان مستقل فراهم می آورد تا بتوانند نرم افزارهای خود را در آن به فروش برسانند یا به صورت رایگان منتشر کنند در مقابل شرکت ارائه دهنده پلتفرم درصدی از میزان فروش نرم افزار ها را از آن خود می کند. بزرگترین های این پلتفرم را می توان اندروید و iOS دانست.
Interaction Networks: شبکه های تعاملی یکی دیگر از مهم ترین پلتفرم های موجود می باشد. همه ما هر روزه از این نوع پلتفرم استفاده می کنیم. فیس بوک، توییتر، تلگرام و … شبکه هایی هستند که به تعامل کاربران با یکدیگر کمک می کنند. در واقع این پلتفرم ها به صورت رایگان به کاربران اجازه می دهند که از طریق پیام متنی، عکس و صدا و … با دیگر کاربران در تعامل باشند. این خدمات اگر برای کاربران جذاب باشد، میزان استفاده آنها از این پلتفرم را افزایش یافته و کاربران جدیدی به سیستم اضافه می شوند (به اصطلاح کاربران کاربر های دیگری به سیستم می آورند). در مقابل کسب و کار ها می توانند برای ارائه خدمات و تبلیغات در این فضا فعالیت داشته باشند تا کاربران در خلال ارتباط و تعامل با یکدیگر، با خدمات این کسب و کارها نیز آشنا شوند. دارایی این نوع پلتفرم ها میزان تعامل کاربران آن هاست.
اگر با FTP آشنا نیستید پیشنهاد میکنیم پست مربوط به معرفی FTP و کاربرد های آن را حتما مطالعه بفرمایید.
Marketplaces: آخرین بخش از معرفی انواع پلتفرم ها که امروز به آنها پرداختیم، بازار ها هستند. بازار آمازون، Ebay، دیوار و شیپور از این نوع پلتفرم ها هستند. این نوع سیستم ها تعامل دو طرفه بین فروشندگان و خریداران را فراهم می آورد. قیمت ها مناسب و به دست فروشندگان تعیین می شود. تنوع در این پلتفرم ها بسیار زیاد است که موجب جذب خریداران بیشتر و به طبع آن فروشندگان بیشتر نیز می شود. پس از مدتی فروشندگان به دنبال خدماتی هستند که بیشتر و بهتر دیده بشوند تا بتوانند فروش خود را افزایش دهند. خریداران به دنبال خرید وسایلی هستند که ممکن است چندین فروشنده آن را می فروشند. در اینجا رقابتی بین فروشندگان کالا ایجاد می شود که در نهایت می تواند به نفع خریداران باشد.
نظرات و پیشنهادات شما؟
امروز درباره پلتفرم توضیحاتی را خدمت شما ارائه کردیم. شما در زندگی روزمره از چند پلتفرم استفاده میکنید؟ لطفا دیدگاه خود را با ما و دوستانتان در میان بگذارید.
سلام و درود
من به دنبال معنای پلتفرم در شبکه اجتماعی هستم و متاسفانه به پاسخی مناسب نرسیدم ؛ ممنون میشم که معنای پلتفرم را در علوم ارتباطات – جامعه شناسی بیان کنید.
درود،بسیار عالی بود
ممنون بسیار روان و ساده توضیح داده شد. از نویسنده این مطلب تشکر میکنم.