آموزش احیای فلش مموری سوخته (ریکاوری و تعمیر آن در ویندوز)

استفاده از فلش‌های USB راهی آسان برای ذخیره سازی فایل‌ها است.

اما در بسیاری مواقع ممکن است فلش مموری دچار مشکلاتی ⚠️ شود و دسترسی به اطلاعات را سخت یا غیر ممکن کند. به همین دلیل در این مطلب از انزل وب به آموزش احیای فلش مموری سوخته به همراه نحوه ریکاوری و تعمیر آن در ویندوز میپردازیم.

آموزش تعمیر فلش مموری سوخته

How to Repair a Dead USB Flash Drive

به طور خلاصه برای ریکاوری فلش مموری سوخته، میتوانید از ابتدا بررسی‌های اولیه فلش از لحاظ فیزیکی را انجام دهید. سپس از نرم افزار تعمیر فلش مموری مثل TestDisk & PhotoRec، Disk Drill یا Recuva استفاده کنید. انجام برخی تنظیمات دیگر در ویندوز مثل تغییر نام درایو یا اجرای برخی دستورات عیب یابی نیز میتواند برای رفع این مشکل موثر باشد. در ادامه بخش‌ها به تمامی جزئیات راهکارهای مختلف و همچنین عوامل موثر در خراب شدن ا سوختن فلش اشاره کرده‌ایم.

دلایل خرابی فلش و درایو USB

علت خراب شدن یا سوختن فلش میتواند به دلایل مختلفی باشد. زیرا عامل زیادی بر عملکرد این درایور تاثیرگذار هستند. به همین دلیل در این قسمت مروری بر عوامل تاثیرگذار خواهیم کرد تا شما بتوانید با توجه و پیشگیری از آنها به سلامت فلش کمک کنید.

۱- جدا کردن اشتباه فلش

بسیاری از افراد ممکن است در هنگام تمایل به خارج کردن فلش آن را به طور ناگهانی بیرون بکشند. اما این مسئله میتواند باعث ایجاد اختلال در فرایند خواندن و نوشتن اطلاعات در فلش و بروز مشکلاتی در داده‌ها شود. به همین دلیل بهتر است در زمان جدا کردن فلش از روش‌های ایمن استفاده کنید. برای این منظور روی فلش کوچک تسکبار ویندوز بزنید و روی علامت USB کلیک راست کنید. حالا گزینه Eject USB Flash Driver را انتخاب کنید.

۲- خرابی گسترده بلاک‌ها

دستگاه‌های ذخیره سازی از تعداد زیادی بلاک کوچک تشکیل شده‌اند. هر یک از این بخش‌ها دارای عمر محدودی است و امکان خرابی آنها بر اثر مرور زمان یا عوامل دیگر وجود دارد. خراب شدن تعداد زیادی از این بلاک‌ها میتواند باعث سوختن آن شود. اما خوشبختانه قبل از غیر قابل دسترس شدن کامل اطلاعات میتوان اطلاعات را با استفاده از برنامه‌های بازیابی اطلاعات نجات داد.

۳- قطعی برق یا کمبود توان الکتریکی

گاهی ممکن است در اثر تامین نشدن منابع برقی مورد نیاز برای عملکرد فلش در هنگام انتقال اطلاعات، این قطعه دچار مشکلاتی شود. به همین دلیل گاهی اتصال فلش به سایر پورت‌های USB میتواند موثر باشد.

۴- خطاهای نرم‌ افزاری، سیستم‌ عاملی و درایورها

وجود اشکالات و باگ‌های نرم افزاری در سیستم عامل و درایورها از جمله موارد دیگری است که میتواند باعث خطا در فلش شود. این مسئله از خوانش درست اطلاعات یا ذخیره سازی فایل‌ها روی درایور جلوگیری کند.

۵- آسیب فیزیکی و نقص‌های تولیدی

عامل دیگری که باید در احیای فلش مموری سوخته درنظر گرفت، آسیب‌های فیزیکی به سخت افزار فلش USB است. در نتیجه این مسئله ممکن است ناپایداری اتصال و همچنین خرابی داده‌ها ایجاد شود. در صورتی که یک فلش با آسیب‌های فیزیکی مواجه شود، لازم است برای برگرداندن اطلاعات آن از خدمات حرفه‌ای کمک گرفت. آسیب‌های فیزیکی فلش شامل مواردی مثل خم شدن، شکستگی، ورود آب به مدار فلش است.

در صورتی که احساس کردید ممکن است مشکل مربوط به سخت افزار فلش شما باشد، بهتر است پورت‌ها و بخش‌های مختلف آن را بررسی کنید. در صورت نیاز میتوانید با فوت کردن گرد و غبارها را پاک کنید و تمیز کردن پورت‌ها را بوسیله یک گوش پاک کن آغشته به الکل انجام دهید. البته قبل از اتصال فلش به سیستم صبر کنید تا پورت‌ها به طور کامل خشک شود.

۶- ویروس‌ها و مخفی شدن فایل‌ها

ویروسی شدن فلش USB از جمله موارد متداول است که ممکن است بسیاری از افراد آن را تجربه کنند. در این حالت ممکن است اطلاعات در فلش به حالت مخفی در بیایند و دسترسی به آنها ممکن نباشد. در چنین حالتی میتوان از دستور ATTRIB برای ریکاوری فایل های پاک شده فلش مموری استفاده کرد. این روش برای مقابله با ویروس‌هایی که فایل‌ها را مخفی میکند موثر نه برای فایل‌های خراب یا مخفی شده است. برای رفع این مشکل میتوانید از آنتی ویروس ویندوز مثل Windows Defender برای اسکن و حذف ویروس‌ها استفاده کنید.

قبل از بازیابی فلش یک نسخه پشتیبان از اطلاعات بگیرید

در صورتی که این امکان برایتان وجود دارد، بهتر است پیش از اقدام به بازیابی فلش مموری سوخته، یک نسخه پشتیبان از اطلاعات آن تهیه کنید. اینکار میتواند به عنوان یک لایه ایمنی عمل کند. زیرا برخی اوقات ممکن است در هنگام بازیابی اطلاعات خرابی‌های بیشتری رخ بدهد و نسخه پشتیبان شامل داده‌های قابل بازیابی در تلفن همراهتان است. علاوه بر آن با داشتن یک نسخه پشتیبان از اطلاعات امکان چندین بار تلاش برای بازیابی اطلاعات با روش‌های مختلف را خواهید داشت و در صورت بروز مشکل میتوانید از ابتدا مراحل را انجام دهید.

برای تهیه یک نسخه پشتیبان از اطلاعات فلش میتوانید به سادگی و بدون پرداخت هزینه، از نرم افزار Disk Drill (لینک کمکی نسخه کامل)و قابلیت Byte-to-Byte Backup آن استفاده کنید. شما برای دانلود این برنامه میتوانید از طریق  وبسایت‌های داخلی اقدام کنید.

مراحل ایجاد نسخه پشتیبان با Disk Drill

برای ایجاد یک نسخه پشتیبان از اطلاعات روی فلش با استفاده از Disk Drill، ابتدا آن را دانلود و روی کامپیوترتان نصب کنید. سپس برنامه را اجرا کنید و ابزار Drive Backup را انتخاب کنید. حالا فلش USB خراب را انتخاب کرده و روی دکمه Byte-to-Byte Backup کلیک کنید.

پس محل موردنظرتان برای ذخیره سازی اطلاعات روی سیستم را انتخاب کنید و اجازه دهید تا تهیه نسخه پشتیبان تکمیل شود.

روش‌های بازیابی و احیای فلش مموری سوخته

پس از تهیه نسخه پشتیبان اطلاعات فلش USB حالا میتوانید به راحتی از هر یک از روش‌های گفته شده در ادامه استفاده کنید تا مشکل آن را برطرف کنید. در صورتی که فلش USB شما هنوز توسط کامپیوتر شناسایی میشود، چندین روش برای تعمیر آن وجود دارد. به همین خاطر برای رفع خرابی فلش بدون نیاز به فرمت کردن میتوانید از روش‌های زیر استفاده کنید.

۱- تعمیر فلش خراب با استفاده از CMD

یکی از رش‌های کاربردی برای احیای فلش مموری سوخته، استفاده از دستور CHKDSK در سیستم عامل ویندوز است. این دستور به یکپارچگی فایل سیستم درایو و رفع خطاهای سیستمی در فایل کمک میکند. این دستور را میتوان از طریق محیط‌هایی مثل Windows Terminal، PowerShell یا CMD اجرا کرد. توجه داشته باشید که این روش تنها خطاهای سیستمی را برطرف میکند و توانایی بازیابی همه فایل‌ها را ندارد. به طور مثال اگر وضعیت درایو به RAW تغییر کرده باشد، دستور CHKDSK نمیتواند کمکی به رفع مشکل آن کند.

مراحل استفاده از دستور CHKDSK برای تعمیر فلش خراب

برای استفاده از این روش ابتدا فلش USB را به سیستم وصل کنید. سپس محیط‌های Windows Terminal، PowerShell یا Command Prompt (CMD) را در ویندوز جستجو و با زدن گزینه Run as Administrator آنها را به عنوان ادمین اجرا کنید. پس از باز شدن محیط، دستور CHKDSK را به شکل زیر وارد نمایید.

chkdsk X: /f

لازم است به جای X، حرف درایو فلش خراب‌ شده را قرار دهید. سپس این دستور داریور را برای عیب‌یابی برسی و در صورت امکان برطرف میکند.

۲- استفاده از Windows Disk Check Tool

یکی از ابزارهای داخلی خود ویندوز به نام Windows Disk Check Tool میتواند خطاهای سیستمی فایل را شناسایی و اصلاح کند. این روش میتواند به سادگی مشکلات رایجی که باعث خرابی فلش USB میشوند را برطرف کند. این راهکار در اصل همان دستور CHKDSK گفته شده در بخش قبل، اما به طور گرافیکی است.

برای استفاده از این روش، نیز لازم است ابتدا فلش موردنظرتان را به سیستم متصل کنید. سپس File Explorer را باز و روی درایو USB راست کلیک کنید. حالا گزینه Properties را انتخاب کنید. در پنجره باز شده به تب Tools بروید و در بخش Error checking، روی دکمه Check کلیک کنید. پس از مدتی درایور اسکن شده و در صورت امکان مشکلات مربوط به آن برطرف میشود.

۳- نصب مجدد یا به‌روزرسانی درایورهای USB

یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای عیب‌یابی و رفع مشکل فلش مموری سوخته، نصب مجدد یا بروزرسانی درایورهای USB است. برخی اوقات ممکن است درایوها در اثر قدیمی یا خراب شدن دچار مشکل  عاملی برای عدم شناسایی درست فلش در سیستم شوند. این راهکار گاهی میتواند مشکل خراب یا غیر قابل خواندن USB را نیز برطرف کند.

برای انجام اینکار با گرفتن کلیدهای Win + X بخش Device Manager را باز کنید و روی گزینه Disk Drives کلیک کنید. حالا روی فلش USB راست کلیک کرده و گزینه Uninstall device را انتخاب کنید. سپس فلش را از پورت USB جدا و مجددا وصل کنید. به این صورت ویندوز به طور خودکار درایور مناسب را شناسایی میکند. بروزرسانی یا نصب مجدد درایورها میتواند مشکل مربوط به عدم شناسایی سخت افزار را برطرف کند اما اگر همچنان فلش در File Explorer یا Disk Management نمایش داده نمیشود، بهتر است برای رفع این مشکل از یک متخصص کمک بگیرید.

روش‌های بازیابی اطلاعات از فلش USB خراب‌ شده

اگر فلش خراب شد، برای بازیابی اطلاعات آن چند روش وجود دارد. این روش شامل مراحلی مثل استفاده از برنامه‌های پیشرفته برای بازیابی اطلاعات است. اما در موارد تخصصی‌تر پیشنهاد میشود حتما از یک متخصص کمک بگیرید.

۱- احیای فلش مموری سوخته با برنامه Disk Drill

پیشتر Disk Drill را به عنوان ابزاری برای پشتیبان گیری از اطلاعات فلش معرفی کردیم، اما از این نرم افزار میتوان برای بازیابی اطلاعات فلش USB خراب شده نیز استفاده کرد. این برنامه دارای راب کاربری ساده و الگوریتم‌های پیشرفته بازیابی است.

برای استفاده از Disk Drill برای ابتدا نرم افزار را از طریق مایکروسافت استور یا منابع داخلی نصب کنید. پس از وارد کردن فلش آن را در برنامه انتخاب کنید. روی دکمه Search for lost data کلیک کنید تا برنامه شروع به اسکن فلش برای بازیابی اطلاعات کند.

پس از تکمیل اسکن، لیست فایل‌های قابل اسکن نمایش داده میشود. میتوانید پیش نمایش آنها را ببینید تا از سلامتشان مطمئن شوید. حالا فایل‌های مورد نظر را انتخاب کنید و روی دکمه Recover  بزنید.

در این مرحله لازم است مقصد ذخیره سازی اطلاعات درایور را انتخاب کنید. سپس پروسه را کامل کنید و فایل‌های بازیابی را تکمیل کنید.

۲- استفاده از دستور ATTRIB برای بازیابی فایل‌های پنهان در فلش USB

یکی دیگر از راهکارهای حل مشکل فلش مموری سوخته برای بازیابی اطلاعات، استفاده از دستور ATTRIB در ویندوز میتواند فایل‌های پنهان یا غیر قابل دسترسی را قابل مشاهده کند. برای اینکار فلش را به دستگاه متصل کنید و با استفاده از کلیدهای Win + X  محیط Command Prompt را با دسترسی ادمین باز کنید. سپس File Explorer را باز کنید و به بخش This PC یا My Computer بروید. در اینجا لازم است نام اختصاری درایور مثل E: یا F: را یادداشت کنید.

حالا دوباره به محیط Command Prompt برگردید و دستور زیر را تایپ و آن را اجرا کنید.

:\*.*ATTRIB -H -R -S /S /D X

در این قسمت باید به‌ جای X، حرف درایو فلش خود را وارد کنید. این دستور ویژگی‌های Hidden (-H)، Read-Only (-R) و System (-S) را از تمام فایل‌های موجود در فلش حذف و آن‌ها را قابل مشاهده و دسترس‌ پذیر میکند. حالا میتوانید دوباره با باز کردن File Explorer درایور فلش را باز کنید. با اینکار احتمالا فایل‌های پنهان شده حالا قابل مشاهده هستند.

در این زمینه لازم است به چند نکته توجه داشته باشید. ابتدا به خاطر داشته باشید که حروف اختصاری درست را برای درایور فلش وارد کنید. سپس حتما محیط Command Prompt  یا Windows PowerShell را با زدن گزینه  Run as administrator این محیط را به صورت ادمین باز کنید. در نهایت کامپیوتر را میتوانید ریستارت کنید.

۳- بازیابی فایل‌ها با Windows File Recovery

Windows File Recovery یک ابزار خط فرمان ارائه‌ شده توسط مایکروسافت است که به کاربران کمک میکند تا فایل‌های حذف شده را از دستگاه‌های مختلف ازجمله فلش بازیابی کند. این قابلیت برای ویندوز ۱۰ و بالاتر قابل استفاده است.

شما میتوانید برنامه Windows File Recovery را از طریق Microsoft Store دانلود کنید. حالا کلید Win + X را بگیرید و Command Prompt را باز کنید. سپس برای بازیابی فایل‌ها از فلش USB به هارد کامپیوتر، دستور زیر را اجرا کنید:

winfr X: C:\Recovered /extensive

در این قسمت باید به جای حرف X حرف اختصاری درایور فلش را وارد کنید. بخش C:\Recovered: مسیر و مقصدی است که میخواهید فایل‌های بازیابی‌ شده در آن ذخیره شوند. حالا برای اسکن و بازیابی اطلاعات توسط Windows File Recovery لازم است کمی منتظر بمانید تا اطلاعات در پوشه مشخص شده ذخیره شود.

۴- استفاده از TestDisk برای احیای فلش مموری سوخته

TestDisk یکی از نرم افزارهای رایگان و متن باز برای بازیابی پارتیشن‌های از دست رفته  و قابل بوت کردن درایورهای خراب است. این ابزار مخصوصا در شرایطی که پارتیشن بندی باعث خرابی فلش USB شده‌اند، کاربرد دارد. نرم افزار TestDisk فاقد رابط گرافیکی است و از طریق خط فرمان اجرا میشود اما میتواند برای بازیابی اطلاعات فلش مموری سوخته موثر باشد.

برای استفاده از این ابزار لازم است ابتدا نسخه متناسب TestDisk با سیستمتان را دانلود و نصب کنید. فایل testdisk_win.exe در ویندوز را اجرا کنید. با اینکار یک خط فرمان باز خواهد شد. در این بخش گزینه Create بزنید تا یک فایل لاگ (log file) جدید ساخته شود. این فایل میتوانید اطلاعات بازیابی شده را ثبت کند. حالا لیست درایوهای متصل نمایش داده میشود. شما میتوانید با کلیدهای جهت نما درایو USB خراب را انتخاب کنید و Enter بزنید. معمولا TestDisk میتواند نوع پارتیشن‌ بندی را به صورت خودکار تشخیص دهد اما در صورتی که این اتفاق نیفتاد، گزینه “Intel” را برای اکثر فلش‌ها انتخاب کنید.

برای جستجوی پارتیشن‌های از دست رفته گزینه Analyze را انتخاب کنید. ابتدا گزینه Quick Search را بزنید تا پارتیشن‌های از دست رفته پیدا شود. در صورت عدم موفقیت گزینه Deeper Search را انتخاب کنید تا اسکن به طور دقیق‌تر انجام شود.

بعد از شناسایی پارتیشن، آن را انتخاب کرده و Enter بزنید. درصورتی که ساختار پارتیشن درست باشد، گزینه Write را انتخاب و آن را تایید کنید. این کار جدول پارتیشن را بازنویسی و فلش را قابل خواندن میکند.

حالا به مسیر به Advanced> Filesystem Utils بروید و فایل‌های موردنظر را بازیابی کنید.

۵- تعمیر فلش USB با فرمت کردن

در صورتی که فرمت یک هارد به RAW تغییر پیدا کند، یعنی فایل سیستمی آن خراب شده است و ویندوز امکان شناسایی آن را ندارد. در این حالت ممکن است پیام‌هایی مثل You need to format the disk before you can use it نمایش داده شود. اما با فرمت کردن فلش تمامی اطلاعات ان حذف خواهد شد. بنابراین برای بازیابی اطلاعات باید روش‌های دیگری را امتحان کنید.

روش فرمت کردن فلش

در صورتی که موفق به بازیابی اطلاعات نشدید یا تنها به دنبال راهی برای استفاده دوباره از فلش هستید، میتوانید به سادگی با فرمت کردن USB آن را پارتیشن بندی کنید. توجه داشته باشید که اینکار باعث حذف کامل اطلاعات روی فلش خواهد شد. برای این منظور ابتدا فلش را به کامپیوتر وصل کنید و وارد File Explorer شوید. حالا روی درایور فلش کلیک راست کنید و گزینه Format را انتخاب کنید.

حالا System file را روی NTFS یا exFAT تنظیم کنید. و روی Start بزنید تا عملیات فرمت کردن انجام شود.

۶- حل مشکل عدم نمایش فلش درایو با تغییر نام

برخی اوقات ممکن است مشکل فلش USB عدم نمایش در File Explorer باشد و این در حالتی است که فلش به دستگاه متصل است. برای رفع این مشکل میتوانید بدون نیاز به فرمت کردن حرف اختصاری مربوط به درایو را تغییر دهید. برای اعمال این تغییرات روی منوی Start راست‌ کلیک کرده و Disk Management را انتخاب کنید.

حالا روی درایور USB کلیک راست کنید و گزینه Change Drive Letter and Paths را انتخاب کنید.

در مرحله بعدی احیای فلش مموری سوخته با تغییر نام درایور، روی دکمه Add بزنید و گزینه Assign the following drive letter را فعال کنید. حالا یک حرف درایور را برای فلش انتخاب کنید و روی دکمه OK بزنید.

۷- استفاده از سایر نرم افزارهای احیای فلش مموری سوخته

از دیگر روش‌های موثر برای بازیابی اطلاعات فلش، استفاده از نرم افزارهای مربوط به اینکار است. تا اینجا به برنامه‌هایی مثل Disk Drill و TestDisk اشاره کردیم. اما به غیر از این موارد ابزارهای ساده و رایگان دیگری نیز هستند که میتوانند برای افراد موثر باشند. در ادامه هر یک از آنها را معرفی خواهیم کرد.

برنامه Recuva

به طور مثال نرم افزار Recuva برنامه‌ای ساده اما موثر برای کاربران ویندوز است که میتوانید از آن برای برگرداندن اطلاعات فلش استفاده کنید.

برنامه TestDisk & PhotoRec

از دیگر نرم افزار تعمیر فلش مموری سوخته، میتوان به برنامه TestDisk & PhotoRec اشاره کرد. این برنامه برای کاربران سیستم عامل‌های ویندوز، مک، لینوکس قابل استفاده است. افراد میتوانند از قابلیت‌های این برنامه برای بازیابی عمیق اطلاعات بهره ببرند. شما میتوانید این نرم افزار را از طریق وبسایت‌های داخلی دانلود کنید.

برنامه EaseUS Data Recovery Wizard Free

گزینه مناسب دیگر برای بازیابی اطلاعات فلش، برنامه EaseUS Data Recovery Wizard Free است که برای کاربران ویندوز و مک قابل استفاده میباشد. کاربران میتوانند تا ۲ گیگ اطلاعات را به صورت رایگان از این طریق بازیابی کنند.

برنامه DMDE

یکی دیگر از ابزارهای مناسب برای بازیابی اطلاعات پیچیده، نرم افزار DMDE است. این برنامه نیز قابلیت‌های خوب و متنوعی را به صورت رایگان ارائه میدهد. برای دانلود آن میتوانید از طریق سایت‌های ایرانی اقدام کنید.

۸- استفاده از خدمات تخصصی بازیابی اطلاعات

اگر آسیب دیدگی فلش به شکل پیچیده‌تر یا به صورت فیزیکی بود، ممکن است نحوه بازیابی اطلاعات فلش مموری سوخته با نرم افزار موثر نباشد. در این حالت استفاده از خدمات تخصصی برای بازیابی اطلاعات به صورت حرفه‌ای میتواند بهترین گزینه باشد. این نوع از خدمات درصد موفقیت بیشتری برای بازیابی اطلاعات حساس و مهم دارد. گرفتن کمک از افراد حرفه‌ای حتی ممکن است برای بازیابی اطلاعات هاردهای آسیب دیده نیز موثر باشد. اگرچه استفاده از این خدمات بسته به حجم فلش و مشکل ایجاد شده برای آن میتواند هزینه بیشتری داشته باشد.

سوالات متداول‌‎

جمع بندی

به طور کلی اگر فلش USB شما شناسایی نمیشود یا دچار مشکل شده است، ابتدا روش‌های ساده مانند تغییر پورت USB یا امتحان کردن آن روی یک کامپیوتر دیگر را انجام دهید. اگر مشکل همچنان حل نشد، بررسی کنید که آیا فلش آسیب فیزیکی دیده است یا خیر، زیرا در این صورت ممکن است نیاز به خدمات بازیابی حرفه‌ای داشته باشید. گاهی انتخاب یک نام جدید برای درایور فلش در ویندوز میتواند موثر باشد.

اگر همچنان فلش کار نمیکند، از نرم افزارهای جانبی یا ابزارهای سیستم عامل ویندوز استفاده کنید. به طور مثال در ویندوز، میتوانید Command Prompt را به‌ عنوان Administrator اجرا کرده و دستور chkdsk X: /f /r را اجرا کنید. همچنین برای بازیابی اطلاعات در زمان احیای فلش مموری سوخته، میتوانید از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات مانند Recuva، TestDisk، EaseUS یا Disk Drill استفاده کنید.

در نهایت، اگر هیچ یک از روش‌ها جواب نداد، ممکن است نیاز به فرمت کردن فلش داشته باشید. توجه کنید که استفاده از خدمات تخصصی در بسیاری از مواقع میتواند تنها راهکار برای نجات اطلاعات باشد.

نظرات و پیشنهادات شما؟

آیا تا به حال با مشکل سوختن فلش یا خراب شدن آن مواجه شده‌اید؟ این مسئله میتواند به شکل‌های مختلف و به دلایل متنوعی ایجاد شده باشد. اگر شما نیز در این زمینه تجربه، نظر یا راهکاری دارید، لطفا آن را با ما و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.